Zima w Polsce potrafi zaskakiwać nie tylko kierowców, ale również właścicieli nieruchomości, administratorów wspólnot mieszkaniowych oraz jednostki samorządu terytorialnego. Gdy spadnie śnieg, pojawia się pytanie – kto właściwie odpowiada za jego uprzątnięcie z chodników i ścieżek rowerowych? Czy obowiązek ten spoczywa na gminie, mieszkańcu, a może zarządcy drogi? Nieuregulowanie tej kwestii może prowadzić nie tylko do nieprzyjemnych incydentów, ale również do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych.
Kto ponosi odpowiedzialność za odśnieżanie chodnika zimą?
W kontekście zimowego utrzymania porządku w przestrzeni publicznej jednym z najczęściej zadawanych pytań jest, kto ponosi odpowiedzialność za odśnieżanie chodników. Zgodnie z przepisami prawa, odpowiedzialność ta nie jest jednolita i zależy od lokalizacji chodnika oraz jego związku z przyległymi nieruchomościami.
Obowiązek odśnieżania chodnika najczęściej spoczywa na właścicielu lub użytkowniku wieczystym nieruchomości przylegającej bezpośrednio do chodnika. Jeśli więc chodnik biegnie bezpośrednio przy granicy prywatnej posesji, to jej właściciel ma obowiązek usunąć z niego śnieg i lód. Co ważne, obowiązek ten nie obowiązuje, gdy pomiędzy granicą nieruchomości a chodnikiem znajduje się pas zieleni lub ogrodzenie – wówczas zadanie to może przejąć gmina lub zarządca drogi.
W sytuacji, gdy chodnik leży w obrębie pasa drogowego drogi publicznej i nie przylega bezpośrednio do żadnej prywatnej posesji, odpowiedzialność za jego odśnieżenie najczęściej spoczywa na zarządcy drogi, którym może być gmina, powiat albo Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad – w zależności od kategorii drogi.
Obowiązek odśnieżania chodnika przy posesji – co mówi prawo?
Zasady odpowiedzialności za obowiązek odśnieżania chodnika przy posesji wynikają przede wszystkim z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz aktów prawa miejscowego, czyli regulaminów czystości i porządku obowiązujących na terenie danej gminy. To właśnie one precyzują zakres i sposób realizacji obowiązków właścicieli nieruchomości.
Warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów:
-
Obowiązek odśnieżania chodnika dotyczy tylko tego fragmentu, który przylega bezpośrednio do granicy działki – to znaczy, że nie obowiązuje w miejscach, gdzie chodnik oddzielony jest od posesji pasem zieleni.
-
Właściciel nieruchomości musi nie tylko usunąć śnieg, ale również przeciwdziałać gołoledzi, np. poprzez posypanie piaskiem.
-
Śnieg nie może być zgarniany na jezdnię – grozi za to mandat.
-
Zaniechanie obowiązku może skutkować nie tylko sankcjami administracyjnymi, ale również odpowiedzialnością cywilną w przypadku, gdy ktoś dozna uszczerbku na zdrowiu w wyniku poślizgnięcia się na nieodśnieżonym fragmencie chodnika.
W praktyce oznacza to, że właściciele domów, lokali użytkowych czy budynków wielorodzinnych muszą regularnie monitorować stan przyległych chodników i podejmować działania zapobiegawcze, aby uniknąć potencjalnych kar lub roszczeń odszkodowawczych.
Kto musi odśnieżać ścieżki rowerowe?
Ścieżki rowerowe, choć często traktowane jako uzupełnienie infrastruktury drogowej, również podlegają obowiązkowi zimowego utrzymania. Wbrew powszechnemu przekonaniu, kto musi odśnieżać ścieżki rowerowe, nie jest już tak oczywiste jak w przypadku chodników. Odpowiedzialność w tym zakresie zależy od ich lokalizacji, kategorii drogi, a także polityki zarządcy danej trasy.
W przypadku ścieżek rowerowych będących częścią pasa drogowego drogi publicznej, obowiązek ich odśnieżania spoczywa na zarządcy drogi – najczęściej gminie, starostwie powiatowym lub urzędzie marszałkowskim. W miastach to zazwyczaj Zarząd Dróg Miejskich lub odpowiednie jednostki komunalne odpowiadają za utrzymanie dróg rowerowych w stanie przejezdności. Co istotne, wiele samorządów wciąż traktuje ścieżki rowerowe jako element drugorzędny w planach zimowego odśnieżania, koncentrując się w pierwszej kolejności na arteriach komunikacyjnych i chodnikach.
Warto również zwrócić uwagę na fakt, że:
-
Odśnieżanie ścieżek rowerowych nie jest obowiązkiem właścicieli posesji, nawet jeśli trasa rowerowa przebiega wzdłuż ich nieruchomości.
-
Często zdarza się, że rowerzyści zmuszeni są do korzystania z jezdni zimą, ponieważ ścieżki są nieodśnieżone – co zwiększa ryzyko kolizji.
-
Gminy, które inwestują w rozwój infrastruktury rowerowej, coraz częściej uwzględniają te trasy w planach zimowego utrzymania i priorytetują ich odśnieżanie na równi z chodnikami.
Obowiązek odśnieżania chodnika i ścieżek rowerowych nie powinien być rozpatrywany jedynie w kontekście formalnym – to również kwestia bezpieczeństwa, komfortu poruszania się oraz promocji zrównoważonego transportu.
Konsekwencje zaniedbania obowiązku odśnieżania chodnika i ścieżek rowerowych
Zaniedbanie obowiązku odśnieżania chodnika oraz nieutrzymanie ścieżek rowerowych w należytym stanie może prowadzić do szeregu poważnych konsekwencji, zarówno prawnych, jak i finansowych. Choć świadomość społeczna w tym zakresie rośnie, wciąż wiele osób lekceważy te obowiązki, nie zdając sobie sprawy z potencjalnych skutków.
Do najważniejszych konsekwencji należą:
-
Mandat karny – Straż Miejska może nałożyć mandat w wysokości do 500 zł za nieodśnieżenie chodnika przylegającego do posesji.
-
Odpowiedzialność cywilna – Jeśli przechodzień lub rowerzysta dozna obrażeń w wyniku upadku na nieodśnieżonej powierzchni, właściciel nieruchomości lub zarządca drogi może zostać pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej i zobowiązany do wypłaty odszkodowania.
-
Postępowanie administracyjne – Niewywiązywanie się z obowiązków może skutkować wszczęciem postępowania przez właściwy organ administracyjny, np. wójta, burmistrza czy prezydenta miasta.
-
Negatywny wizerunek społeczny – w przypadku nieruchomości komercyjnych lub wspólnot mieszkaniowych zaniedbanie obowiązku może wpłynąć negatywnie na postrzeganie danego miejsca przez klientów lub mieszkańców.
Warto pamiętać, że obowiązek zimowego utrzymania powierzchni pieszo-rowerowych nie kończy się na jednorazowym uprzątnięciu śniegu. Kluczowa jest systematyczność i reagowanie na zmieniające się warunki atmosferyczne. Prawo nie przewiduje taryfy ulgowej – brak działania może pociągać za sobą konsekwencje o długofalowym charakterze.
Uwaga: Informacje na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią porady prawnej i finansowej.
